انواع ریزش مو

انواع ریزش مو از دیدگاه طب ایرانی

در طب سنتی ایرانی، ریزش مو به دلایل مختلف و بر اساس مزاج افراد و عدم تعادل‌های بدنی مورد بررسی قرار می‌گیرد. به‌طور کلی، طب سنتی ریزش مو را به چهار دسته اصلی تقسیم می‌کند:

ریزش مو ناشی از سوء مزاج گرم

ریزش مو مزاج گرم در طب سنتی ایرانی به دلیل افزایش حرارت در بدن یا سر رخ می‌دهد. این افزایش حرارت باعث تبخیر رطوبت‌های ضروری پوست و فولیکول‌های مو شده و در نتیجه، موها ضعیف و شکننده می‌شوند. افرادی که مزاج گرم و خشک دارند یا در اثر عوامل مختلف مانند مصرف غذاهای بسیار گرم (مانند ادویه‌ها و غذاهای پرچرب) و فعالیت‌های بیش از حد، حرارت بدنشان افزایش یافته، بیشتر به این نوع ریزش مو دچار می‌شوند.

علائم ریزش موی ناشی از سوء مزاج گرم شامل قرمزی و التهاب پوست سر، خشکی موها و پوست، و ریزش مو به‌ صورت سریع و گسترده است. موها به‌طور ناگهانی شروع به ریزش می‌کنند و ممکن است تراکم آنها به‌طور قابل توجهی کاهش یابد.

ریزش موی ناشی از سوء مزاج سرد

ریزش موی ناشی از سوء مزاج سرد در طب سنتی ایرانی به دلیل تجمع سردی و رطوبت زیاد در بدن، به‌ویژه در ناحیه سر، رخ می‌دهد. در این حالت، سردی باعث انسداد مسیرهای تغذیه‌ای موها می‌شود و گردش خون و تغذیه مناسب به فولیکول‌های مو کاهش می‌یابد. این مشکل بیشتر در افرادی با مزاج سرد و تر دیده می‌شود، یا در کسانی که به دلایل مختلف مانند مصرف غذاهای سرد و سنگین، کم‌تحرکی، و قرار گرفتن در محیط‌های سرد، دچار افزایش سردی بدن شده‌اند.

علائم این نوع ریزش شامل نازک شدن و ضعیف شدن موها، ریزش تدریجی و پراکنده، پوست سر سرد و مرطوب، و همچنین بی‌حالی و ضعف عمومی در بدن است. موها به آرامی شروع به ریزش می‌کنند و تراکم موها کاهش می‌یابد.

ریزش موی ناشی از خشکی زیاد

ریزش موی ناشی از خشکی زیاد در طب سنتی ایرانی به دلیل کاهش رطوبت و خشکی بیش از حد در بدن، به‌ویژه پوست و فولیکول‌های مو، رخ می‌دهد. این نوع ریزش مو در افرادی با مزاج خشک یا کسانی که به دلیل عوامل مختلف مانند هوای خشک، کمبود مصرف آب، مصرف بیش از حد غذاهای خشک و گرم، یا استفاده از محصولات شیمیایی مو، دچار کاهش رطوبت در بدن شده‌اند، مشاهده می‌شود.

در این وضعیت، کاهش رطوبت باعث شکنندگی و ضعف موها می‌شود و پوست سر نیز خشک و پوسته‌پوسته می‌گردد. موها در چنین شرایطی انعطاف‌پذیری و استحکام خود را از دست می‌دهند و به‌راحتی می‌ریزند. علائم این نوع ریزش شامل موهای خشک، شکننده، بی‌روح، و نازک، و همچنین خشکی و خارش پوست سر است. ریزش مو به‌صورت تدریجی رخ می‌دهد و موها به ‌طور قابل توجهی نازک ‌تر و ضعیف ‌تر می‌شوند.

ریزش موی ناشی از مواد زائد و اخلاط فاسد

ریزش موی ناشی از مواد زائد و اخلاط فاسد در طب سنتی ایرانی به دلیل تجمع اخلاط غیرطبیعی و مواد زائد در بدن به‌ویژه در ناحیه سر رخ می‌دهد. این اخلاط شامل بلغم، سودا و صفرا هستند که در شرایطی که هضم غذا به‌درستی صورت نگیرد یا بدن به‌طور مناسب مواد زائد را دفع نکند، در بدن تجمع می‌یابند و به فولیکول‌های مو آسیب می‌رسانند. اخلاط سنگین و فاسد باعث انسداد مسیرهای تغذیه مو شده و به تدریج ریشه موها ضعیف و نازک می‌شود.

این نوع ریزش مو معمولاً در افرادی دیده می‌شود که به دلیل مشکلات هضمی، پرخوری، مصرف غذاهای ناسالم و سنگین، یا بی‌تحرکی دچار تجمع اخلاط فاسد در بدن شده‌اند. همچنین، سردی مزاج و ضعف در سیستم گوارش می‌تواند به افزایش تولید و تجمع این اخلاط کمک کند.

علائم این نوع ریزش مو شامل موهای کدر و نازک، احساس سنگینی در سر، پوست سر سرد یا خشک، و در برخی موارد لکه‌های تیره روی پوست سر است. ریزش مو به‌صورت پراکنده و تدریجی رخ می‌دهد و موها به‌تدریج از بین می‌روند.

ریزش مو بر اثر کم خونی

ریزش مو بر اثر کم خونی یک مشکل شایع است که به کاهش سطح گلبول‌های قرمز خون و در نتیجه کمبود اکسیژن در بافت‌ها ارتباط دارد. یکی از انواع متداول کم خونی، کم خونی ناشی از کمبود آهن است. آهن یکی از مواد مغذی ضروری برای تولید هموگلوبین، پروتئینی که اکسیژن را به سلول‌ها منتقل می‌کند، به شمار می‌آید. وقتی سطح آهن در بدن پایین بیاید، تولید هموگلوبین کاهش یافته و این امر می‌تواند به ریزش مو منجر شود.

موها به‌ویژه حساس به تغییرات در وضعیت تغذیه‌ای و سلامتی بدن هستند. وقتی بدن با کمبود آهن یا ویتامین‌ها مواجه می‌شود، ممکن است رشد موها متوقف شده و در نهایت ریزش آنها افزایش یابد. در موارد شدید، کم خونی می‌تواند باعث نازک شدن مو یا ایجاد لکه‌های خالی در پوست سر شود.

علاوه بر کمبود آهن، کم خونی ناشی از کمبود ویتامین B12 و اسید فولیک نیز می‌تواند بر روی رشد مو تأثیر بگذارد. برای تشخیص و درمان کم خونی، پزشک معمولاً آزمایش خون انجام می‌دهد و در صورت تأیید کم خونی، ممکن است مکمل‌های آهن یا تغییرات رژیم غذایی را تجویز کند.

به‌طور کلی، مدیریت مناسب کم خونی می‌تواند به بهبود سلامت عمومی، از جمله رشد و سلامت موها کمک نماید. در صورت مشاهده ریزش مو، مشاوره با پزشک برای شناسایی علت و درمان مناسب توصیه می‌شود.

انواع ریزش مو از نظر طب نوین

ریزش موی آندروژنتیک

ریزش موی آندروژنتیک، که به‌عنوان طاسی مردانه یا زنانه نیز شناخته می‌شود، نوعی ریزش مو است که به‌طور عمده تحت تأثیر ژن‌ها و هورمون‌ها قرار دارد. این وضعیت معمولاً ناشی از حساسیت فولیکول‌های موی فرد به دی‌هیدروتستسترون (DHT)، هورمونی که از تستوسترون ساخته می‌شود، است. در مردان، فرایند ریزش مو معمولاً از ناحیه پیشانی و تاج سر آغاز می‌شود و با گذشت زمان می‌تواند به طاسی کامل منجر شود. در زنان، ریزش مو معمولاً به‌صورت نازک شدن عموم موها در بالای سر مشاهده می‌گردد.

این بیماری می‌تواند بر کیفیت زندگی تاثیر گذاشته و اعتماد به نفس افراد را کاهش دهد. درمان‌های مختلفی از جمله داروها، ترموگرافی و روش‌های جراحی مانند کاشت مو برای مدیریت این وضعیت وجود دارد. تشخیص و درمان به‌موقع می‌تواند به بهبود وضعیت کمک کند.

ریزش موی تلوژن افلوویوم

ریزش موی تلوژن افلوویوم یک نوع ریزش موی موقت است که به‌سبب عوامل مختلفی مانند استرس، تغییرات هورمونی، بیماری‌های شدید، جراحی، یا تغذیه نامناسب ایجاد می‌شود. در این حالت، موها به‌طور ناگهانی وارد مرحله تلوژن (مرحله استراحت) می‌شوند و به طور دسته‌جمعی می‌ریزند.

این نوع ریزش مو معمولاً به‌صورت نازک شدن عمومی موها در تمام سر مشاهده می‌شود و معمولاً در چندین هفته یا ماه پس از وقوع عامل محرک، خود را نشان می‌دهد. مهم‌ترین ویژگی آن این است که معمولاً موقتی است و پس از از بین رفتن عامل زمینه‌ای، موها به حالت طبیعی خود بازمی‌گردند.

برای درمان، شناسایی و مدیریت علت زمینه‌ای ضروری است. برخی از روش‌ها مانند تغذیه مناسب، مدیریت استرس و استفاده از مکمل‌های غذایی می‌توانند به بهبود وضعیت کمک کنند.

ریزش موی آلوپسی آره‌آتا (ریزش سکه‌ای)

آلوپسی آره‌آتا، که تحت عنوان ریزش موی سکه‌ای نیز شناخته می‌شود، یک اختلال خودایمنی است که باعث ریزش ناگهانی موها در نواحی مشخص از پوست سر یا سایر نقاط بدن می‌شود. در این حالت، سیستم ایمنی به اشتباه به فولیکول‌های موی سالم حمله می‌کند و موجب ایجاد لکه‌های خالی از مو می‌گردد. این ریزش معمولاً به‌صورت دایره‌های کوچکی (شبیه سکه) در نواحی مختلف ظاهر می‌شود و می‌تواند در هر سنی رخ دهد، اگرچه معمولاً در سنین جوانی تا اوایل بزرگسالی شایع‌تر است.

علت دقیق آلوپسی آره‌آتا هنوز به‌طور کامل مشخص نشده است، اما عوامل ژنتیکی و محیطی، مانند استرس یا عفونت‌های ویروسی، ممکن است نقش داشته باشند. در بعضی موارد، این اختلال موقتی است، اما در برخی دیگر می‌تواند به ریزش موی دائمی منجر شود.

درمان آلوپسی آره‌آتا شامل استفاده از داروهای موضعی، مانند کورتیکواستروئیدها، و روش‌های درمانی مانند ایمونودرمانی است. همچنین، در بعضی موارد، مشاوره و حمایت روانی برای کمک به مدیریت عوارض این بیماری ضروری است. بسیاری از افراد در طول زمان بهبود می‌یابند و موهایشان دوباره رشد می‌کند.

ریزش موی کششی (آلوپسی کششی)

ریزش موی کششی یا آلوپسی کششی نوعی ریزش مو است که به ‌دلیل کشش مکرر بر روی موها ایجاد می‌شود. این وضعیت معمولاً ناشی از مدل‌های موی خاصی است که شامل بافتن محکم، دم‌اسبی، یا استفاده از اکستنشن مو می‌شود. زمانی که موها به‌طور مداوم تحت فشار و کشش قرار می‌گیرند، فولیکول‌های مو ممکن است آسیب ببینند و باعث ریزش مو در نواحی تحت کشش شوند.

آلوپسی کششی می‌تواند در هر سنی رخ دهد، اما در زنان و دخترانی که به‌طور معمول موهای خود را به‌طور محکم می‌بافند یا می‌بندند، شایع‌تر است. اگر فوراً علت کشش برطرف نشود، این نوع ریزش مو ممکن است دائمی شود.

برای پیشگیری، مهم است که از سبک‌های مو که فشار زیادی به موها وارد می‌کند، پرهیز شده و از روش‌های ملایم‌تری مانند بافت‌های شل یا موهای آزاد استفاده شود. در صورت بروز ریزش مو، مشاوره با پزشک یا متخصص پوست توصیه می‌شود.

ریزش موی ناشی از کمبود مواد مغذی

ریزش موی ناشی از کمبود مواد مغذی به‌دلیل نقص در ویتامین‌ها و مواد معدنی ضروری برای سلامت مو اتفاق می‌افتد. مو برای رشد و حفظ سلامت خود به ویتامین‌هایی مانند ویتامین D، ویتامین E، بیوتین و مواد معدنی مانند آهن و زینک نیاز دارد. کمبود هر یک از این مواد می‌تواند منجر به نازک شدن و ریزش موها شود.

به‌ویژه، کمبود آهن یکی از علل شایع ریزش مو به‌ویژه در زنان است. این عنصر مهم نقش حیاتی در تأمین اکسیژن به فولیکول‌های مو ایفا می‌کند. همچنین، کمبود بیوتین می‌تواند باعث ایجاد موهای نازک و ضعیف شود.

برای جلوگیری از ریزش مو ناشی از کمبودهای تغذیه‌ای، باید رژیم غذایی متنوع و غنی از میوه‌ها، سبزیجات، پروتئین‌ها، و غلات کامل را دنبال کرد. در صورت شناخت علائم کمبود مواد مغذی، مشاوره با پزشک یا متخصص تغذیه می‌تواند به تجویز مکمل‌های لازم کمک کند.

ریزش موی ناشی از بیماری‌های پوست سر

ریزش موی ناشی از بیماری‌های پوست سر می‌تواند به دلایل مختلفی ایجاد شود و آسیب به فولیکول‌های مو منجر به ریزش غیرطبیعی آنها گردد. یکی از شایع‌ترین این بیماری‌ها، درماتیت سبورئیک است که با التهاب و پوسته‌پوسته شدن پوست سر مشخص می‌شود. این وضعیت می‌تواند منجر به خارش و عدم راحتی شده و در نهایت به ریزش مو منجر گردد.

پسوریازیس نیز نوعی بیماری خودایمنی است که به التهاب و بروز پلاک‌های قرمز و پوسته‌پوسته در پوست سر منجر می‌شود. این وضعیت می‌تواند بر چرخه رشد مو تأثیر بگذارد و باعث ریزش مو شود.

عفونت‌های قارچی مانند تینه‌آ کابتیس (Ringworm) نیز می‌توانند منجر به ریزش مو در نواحی آسیب‌دیده شوند. این عفونت‌ها معمولاً باعث بروز لکه‌های خالی از مو و التهاب می‌شوند.

درمان ریزش موی ناشی از بیماری‌های پوست سر بستگی به علت آن دارد و می‌تواند شامل داروهای ضد قارچ، کورتیکواستروئیدها یا درمان‌های موضعی باشد. شناسایی زودهنگام و درمان مناسب این بیماری‌ها به جلوگیری از ریزش بیشتر مو و بازگرداندن سلامت پوست سر کمک می‌کند.

ریزش موی اسکار‌گذار (آلوپسی اسکاری)

ریزش موی اسکارگذار یا آلوپسی اسکاری یک نوع ریزش مو است که به‌دلیل وجود آسیب دائمی در فولیکول‌های مو ایجاد می‌شود. این نوع ریزش معمولاً ناشی از التهاب یا آسیب به پوست سر است که می‌تواند به علت بیماری‌های خودایمنی، عفونت‌ها یا جراحات باشد. در این وضعیت، بافت اسکار جایگزین بافت طبیعی پوست می‌شود و عملکرد طبیعی فولیکول‌های مو مختل می‌گردد.

بیماری‌هایی مانند لوپوس erythematosus، پزواریازیس و درماتیت آلوپسی آره‌آتا می‌توانند منجر به آلوپسی اسکاری شوند. در این شرایط، سیستم ایمنی بدن به فولیکول‌های مو حمله کرده و باعث التهاب و تخریب آنها می‌شود.

تشخیص آلوپسی اسکاری معمولاً شامل معاینه فیزیکی، تاریخچه پزشکی و گاهی اوقات بیوپسی پوست سر برای تأیید وجود بافت اسکار است. متأسفانه، درمان این نوع ریزش مو معمولاً دشوار است و ممکن است شامل داروهای ضدالتهابی، درمان‌های موضعی یا جراحی کاشت مو باشد. در بسیاری از موارد، ریزش مو دائمی است و نیاز به مدیریت روانی و زیبایی برای کمک به مقابله با تأثیرات اجتماعی و عاطفی این بیماری دارد.

ریزش مو به دلیل تغییرات هورمونی

ریزش مو به‌دلیل تغییرات هورمونی یکی از مشکلات شایع است که می‌تواند به دلایل مختلفی از جمله تغییرات طبیعی در دوران زندگی، بیماری‌ها و شرایط پزشکی ایجاد شود. یکی از مهم‌ترین عوامل هورمونی که بر ریزش مو تأثیر می‌گذارد، تغییرات در سطح هورمون‌های آندروژن، به‌ویژه دی‌هدروتستوسترون (DHT) است. افزایش DHT می‌تواند باعث نازک شدن موها و ریزش آن‌ها، به‌ویژه در موی سر شود. این نوع ریزش مو به ریزش موی الگوی مردانه یا زنانه معروف است.

علاوه بر این، تغییرات هورمونی ناشی از بارداری، زایمان و یائسگی هم می‌توانند تأثیرگذار باشند. در دوران بارداری، سطح هورمون‌ها افزایش یافته و ممکن است ریزش مو کاهش یابد، اما بعد از زایمان، این سطح به طور ناگهانی کاهش می‌یابد و ممکن است باعث ریزش مو شود. همچنین، در دوران یائسگی، کاهش استروژن می‌تواند به ریزش مو منجر شود.

بیماری‌های تیروئید نیز می‌توانند تغییرات هورمونی ایجاد کرده و منجر به ریزش مو شوند. اختلالات مانند کم‌کاری و پرکاری تیروئید می‌تواند تأثیر مستقیم بر چرخه رشد مو داشته باشد.

درمان ریزش مو ناشی از تغییرات هورمونی معمولاً به شناسایی علت اصلی بستگی دارد و می‌تواند شامل تغییرات در رژیم غذایی، استفاده از داروهای تنظیم‌کننده هورمون یا درمان‌های محلی باشد. مشاوره با پزشک برای تعیین بهترین روش درمانی ضروری است.

(ممکن است علائم ذکر شده از بیماری یا مزاج عضو یا بیماری های اشتراکی باشد، در این صورت با پزشک متخصص طب ایرانی در ارتباط باشید.)