شناخت و راز درمان پرکاری تیروئید

پرکاری تیروئید 

پرکاری تیروئید یک اختلال شایع در عملکرد غده تیروئید است که می‌تواند باعث بروز علائم مختلفی مانند کاهش وزن، تعریق بیش از حد، اضطراب، و افزایش ضربان قلب شود. این بیماری به دلیل تولید بیش از حد هورمون‌های تیروئیدی ایجاد می‌شود و می‌تواند کیفیت زندگی فرد را تحت تأثیر قرار دهد.

در این مقاله، با نگاهی دقیق به پرکاری تیروئید، علل، علائم، روش‌های تشخیص، و درمان آن را بررسی خواهیم کرد. 

 پرکاری تیروئید چیست؟ 

غده تیروئید، که در جلوی گردن قرار دارد، هورمون‌های تیروکسین (T4) و تری‌یدوتیرونین (T3) را تولید می‌کند. این هورمون‌ها نقش مهمی در تنظیم متابولیسم بدن دارند. پرکاری تیروئید زمانی رخ می‌دهد که این غده بیش از حد فعال شده و مقدار زیادی هورمون تیروئیدی تولید کند. 

 علل پرکاری تیروئید 

چندین عامل می‌توانند باعث پرکاری تیروئید شوند، از جمله: 

• بیماری گریوز: یک بیماری خودایمنی که باعث تحریک بیش از حد تیروئید می‌شود. 
• ندول‌های تیروئیدی: غده‌های غیرطبیعی در تیروئید که می‌توانند بیش از حد هورمون تولید کنند. 
• تیروئیدیت: التهاب تیروئید که باعث نشت مقدار زیادی هورمون تیروئیدی به خون می‌شود. 
• مصرف بیش از حد ید: ید ماده اصلی در تولید هورمون‌های تیروئیدی است و مصرف زیاد

 علائم پرکاری تیروئید 

افرادی که دچار پرکاری تیروئید هستند، ممکن است علائم زیر را تجربه کنند: 

• کاهش وزن ناگهانی 
• افزایش ضربان قلب (تاکی‌کاردی) 
• عصبی بودن و اضطراب 
• تعریق زیاد 
• لرزش دست‌ها 
• مشکلات خواب 
• ضعف عضلانی 
• تغییر در الگوی قاعدگی زنان 

 تشخیص پرکاری تیروئید 

برای تشخیص پزشک معمولاً آزمایش‌های زیر را تجویز می‌کند: 

• آزمایش خون: اندازه‌گیری سطح هورمون‌های T3، T4 و TSH. 
• اسکن تیروئید: بررسی فعالیت غده تیروئید از طریق تصویربرداری. 
• آزمایش جذب ید رادیواکتیو: تعیین میزان جذب ید توسط غده تیروئید. 

 درمان پرکاری تیروئید 

روش‌های درمانی پرکاری بسته به علت بیماری شامل موارد زیر است: 

برای پر کاری تیروئید چه بخوریم

• داروهای ضد تیروئید: داروهایی مانند متی‌مازول و پروپیل ‌تیوراسیل برای کاهش تولید هورمون‌های تیروئیدی. 
• درمان با ید رادیواکتیو: روشی که در آن از ید رادیواکتیو برای کاهش فعالیت تیروئید استفاده می‌شود. 
• جراحی تیروئید: در برخی موارد، برداشتن بخشی از غده تیروئید می‌تواند راه‌حل درمانی باشد. 
• تغییرات رژیم غذایی: مصرف مواد غذایی غنی از آنتی‌اکسیدان و محدود کردن مصرف ید می‌تواند مفید باشد. 

 رژیم غذایی مناسب برای پرکاری تیروئید 

تغذیه مناسب می‌تواند نقش مهمی در کنترل پرکاری داشته باشد. برخی توصیه‌های غذایی عبارتند از: 

• مصرف سبزیجاتی مانند کلم، کلم بروکلی، و گل‌کلم که می‌توانند تولید هورمون‌های تیروئیدی را کاهش دهند. 
• پرهیز از غذاهای سرشار از ید مانند جلبک دریایی و غذاهای فرآوری‌شده. 
• مصرف غذاهای سرشار از آنتی‌اکسیدان مانند توت‌ها، گردو، و زردچوبه. 

علل پرکاری تیروئید 

پرکاری تیروئید یکی از بیماری‌های شایع غده تیروئید است که به دلایل مختلفی ایجاد می‌شود. زمانی که غده تیروئید بیش از حد فعال شود، مقدار زیادی هورمون تیروئیدی به خون ترشح می‌کند که باعث افزایش متابولیسم بدن می‌شود. در این بخش، به بررسی مهم‌ترین علل پرکاری تیروئید می‌پردازیم. 

 1. بیماری گریوز (Graves’ Disease) 

بیماری گریوز یک اختلال خودایمنی است که مهم‌ترین علت پرکاری تیروئیدی محسوب می‌شود. در این بیماری، سیستم ایمنی بدن به اشتباه به غده تیروئید حمله کرده و باعث تولید بیش از حد هورمون‌های تیروئیدی می‌شود. پرکاری تیروئید ناشی از بیماری گریوز معمولاً با علائمی مانند بیرون‌زدگی چشم‌ها و افزایش ضربان قلب همراه است. 

 2. ندول‌های تیروئیدی (Toxic Nodular Goiter) 

گاهی اوقات در غده تیروئید گره‌های کوچکی به نام ندول تشکیل می‌شوند که می‌توانند به‌طور مستقل هورمون تیروئیدی تولید کنند. این وضعیت یکی دیگر از علل پرکاری تیروئید است که به آن “گواتر مولتی‌ندولار سمی” نیز گفته می‌شود. این نوع پرکاری تیروئید معمولاً در افراد مسن دیده می‌شود و شدت آن کمتر از بیماری گریوز است. 

 3. تیروئیدیت (Thyroiditis) 

التهاب غده تیروئید یا تیروئیدیت می‌تواند باعث نشت مقدار زیادی هورمون تیروئیدی به خون شود و به‌طور موقت پرکاری تیروئید ایجاد کند. این التهاب ممکن است ناشی از عفونت‌های ویروسی، عوامل خودایمنی، یا حتی بعد از بارداری باشد. پرکاری تیروئید ناشی از تیروئیدیت معمولاً موقتی است و پس از مدتی بهبود می‌یابد. 

 4. مصرف بیش از حد ید 

ید ماده‌ای ضروری برای تولید هورمون‌های تیروئیدی است. مصرف زیاد ید، چه از طریق رژیم غذایی (مانند جلبک‌های دریایی) و چه از طریق داروها (مانند برخی شربت‌های سرفه)، می‌تواند باعث پرکاری تیروئیدی شود. در برخی افراد، افزایش میزان ید در بدن باعث تحریک بیش از حد غده تیروئید و در نتیجه پرکاری تیروئید می‌شود. 

 7. استرس و تغییرات هورمونی 

استرس شدید می‌تواند یکی از عوامل تحریک ‌کننده پرکاری تیروئید باشد. همچنین، تغییرات هورمونی در زنان، به‌ویژه در دوران بارداری و یائسگی، می‌تواند نقش مهمی در ایجاد پرکاری تیروئید داشته باشد. 

رژیم غذایی مناسب برای پرکاری تیروئید 

پرکاری تیروئید بیماری‌ای است که باعث افزایش تولید هورمون‌های تیروئیدی می‌شود و متابولیسم بدن را بیش‌ازحد فعال می‌کند. انتخاب یک رژیم غذایی مناسب می‌تواند به کاهش علائم پرکاری تیروئید کمک کند و تأثیر مثبتی بر عملکرد تیروئید داشته باشد. در این مقاله، مواد غذایی مفید و مضر برای پرکاری تیروئید را بررسی می‌کنیم. 

 ۱. مواد غذایی مفید برای پرکاری تیروئید 

سبزیجات چلیپایی 

برخی سبزیجات می‌توانند عملکرد تیروئید را کاهش دهند و به کنترل پرکاری تیروئیدی کمک کنند. این سبزیجات شامل: 

• کلم بروکلی 
• گل‌کلم 
• کلم پیچ 
• کلم بروکسل 
• شلغم 

این سبزیجات با کاهش جذب ید، تولید هورمون‌های تیروئیدی را مهار کرده و تأثیر مثبتی بر پرکاری تیروئید دارند. 

مواد غذایی سرشار از آنتی‌اکسیدان 

مواد غذایی غنی از آنتی‌اکسیدان به کاهش استرس اکسیداتیو در بدن کمک کرده و برای کنترل پرکاری تیروئید مفید هستند. برخی از این مواد عبارت‌اند از: 

• توت‌فرنگی، بلوبری و تمشک 
• گردو و بادام 
• چای سبز 
• زردچوبه و زنجبیل 

این مواد می‌توانند اثرات التهابی پرکاری را کاهش داده و سلامت عمومی بدن را بهبود بخشند. 

غذاهای سرشار از آهن و منیزیم 

کمبود مواد معدنی مانند آهن و منیزیم می‌تواند علائم پرکاری تیروئید را تشدید کند. برای جبران این کمبود، مصرف مواد غذایی زیر توصیه می‌شود: 

برای کمبود آهن چه بخوریم

• عدس و لوبیا 
• اسفناج و جعفری 
• دانه‌های کدو و کنجد 
• مغزها و آجیل‌ها 

این مواد به تعادل هورمونی کمک کرده و اثرات پرکاری تیروئید را کاهش می‌دهند. 

 ۲. مواد غذایی مضر برای پرکاری تیروئید 

 غذاهای غنی از ید 

ید نقش کلیدی در تولید هورمون‌های تیروئیدی دارد، بنابراین مصرف زیاد آن می‌تواند پرکاری تیروئید را تشدید کند. برای کنترل این بیماری، باید از مصرف مواد غذایی زیر خودداری کرد: 

• جلبک دریایی و سوشی 
• نمک یددار 
• ماهی‌های دریایی مانند ماهی تن و سالمون 

کاهش مصرف ید می‌تواند به کنترل پرکاری تیروئید کمک کند و علائم آن را کاهش دهد. 

نوشیدنی‌های محرک 

کافئین و نوشیدنی‌های محرک می‌توانند علائم پرکاری مانند اضطراب، تپش قلب و بی‌خوابی را تشدید کنند. نوشیدنی‌هایی که بهتر است محدود شوند عبارت‌اند از: 

• قهوه و چای پررنگ 
• نوشابه‌های گازدار 
• نوشیدنی‌های انرژی‌زا 

برای کنترل پرکاری تیروئید، جایگزین‌هایی مانند دمنوش بابونه و چای سبز کم‌رنگ پیشنهاد می‌شود. 

غذاهای فرآوری‌شده و فست‌فودها 

غذاهای فرآوری‌شده حاوی مقدار زیادی مواد افزودنی و نمک یددار هستند که می‌توانند پرکاری تیروئید را تشدید کنند. بهتر است از مصرف این مواد خودداری کنید: 

• چیپس و پفک 
• سوسیس و کالباس 
• غذاهای کنسروی 

رژیم غذایی طبیعی و کم‌نمک می‌تواند در مدیریت پرکاری مؤثر باشد. 

 ۳. نوشیدنی‌ها و دمنوش‌های مفید برای پرکاری تیروئید 

برخی دمنوش‌های گیاهی به کاهش علائم پرکاری تیروئید کمک می‌کنند و اثر آرام‌بخش دارند. بهترین گزینه‌ها شامل: 

• دمنوش سنبل‌الطیب (برای کاهش اضطراب ناشی از پرکاری تیروئید) 
• دمنوش بابونه (برای بهبود خواب) 
• دمنوش اسطوخودوس (برای کاهش استرس و التهاب) 

این دمنوش‌ها به آرامش سیستم عصبی کمک کرده و تأثیر مثبتی بر پرکاری دارند.

رژیم غذایی مناسب برای پرکاری تیروئید در طب ایرانی

پرکاری تیروئید در طب ایرانی به عنوان نوعی افزایش گرمی و خشکی در مزاج بدن شناخته می‌شود. بر اساس اصول طب سنتی ایران، پرکاری تیروئید معمولاً ناشی از غلبه صفرا (گرمی و خشکی بیش‌ازحد) در بدن است. ازاین‌رو، برای کنترل پرکاری تیروئید، تعدیل مزاج و استفاده از غذاهای سرد و تر توصیه می‌شود

مواد غذایی مفید برای پرکاری تیروئید در طب ایرانی

غذاهای خنک‌کننده و متعادل‌کننده گرمی بدن

در طب ایرانی، پرکاری تیروئید با گرمی زیاد در ارتباط است. بنابراین، مصرف غذاهایی که طبع سرد و تر دارند، به کاهش علائم پرکاری تیروئید کمک می‌کند. برخی از این مواد غذایی عبارت‌اند از:

• کاهوو خیار
• آب زرشک و آب انار
• ماست و دوغ
• آلو و تمر هندی
• شربت خاکشیر و تخم شربتی

این مواد غذایی باعث تعدیل حرارت بدن و کاهش علائم پرکاری می‌شوند.

گیاهان دارویی مفید در طب ایرانی

برخی گیاهان دارویی که در طب ایرانی برای کنترل پرکاری توصیه می‌شوند، شامل:

• دمنوش بنفشه ضدالتهاب و آرام‌بخش
• دمنوش اسطوخودوس متعادل‌کننده سیستم عصبی و آرام‌کننده هیجانات ناشی از پرکاری تیروئید
• عرق شاه‌تره و عرق کاسنی کمک به کاهش گرمی بدن و تنظیم عملکرد غده تیروئید

عرق کاسنی

۳۶۰٫۰۰۰ ریال

عرق کاسنی، که از گیاه کاسنی استخراج می‌شود، دارای خواص درمانی و سلامتی متعددی است. در زیر به برخی از این خواص اشاره می‌کنم:

1. کاهش قند خون
2. تقویت کبد
3. بهبود هضم
4. ضد التهاب
5. تقویت سیستم ایمنی

 

 

عرق کاسنی عدد

افزودن به سبد خرید

دسته: عرقیجات گیاهی

برچسب‌ها: ضد التهاب

• دمنوش عناب کاهش اضطراب و استرس ناشی از پرکاری تیروئید

مصرف این گیاهان در کنار رژیم غذایی مناسب می‌تواند اثرات پرکاری را کاهش دهد.

غذاهای مفید برای تقویت دستگاه گوارش

در طب ایرانی، هضم نامناسب غذا باعث اختلال در عملکرد بدن شده و ممکن است پرکاری تیروئید را تشدید کند. مصرف مواد غذایی زیر به بهبود عملکرد گوارش و تنظیم عملکرد تیروئید کمک می‌کند:

• نان سبوس‌دار و برنج نیمه‌دانه
• بادام شیرین و پسته خام
• سوپ جو با آب‌غوره
• آب سیب طبیعی

این مواد غذایی علاوه بر کمک به گوارش، باعث کاهش گرمی بدن و تعادل مزاج در پرکاری تیروئید می‌شوند.

مواد غذایی مضر برای پرکاری تیروئید در طب ایرانی

غذاهای گرم و خشک (صفراوی)

از دیدگاه طب ایرانی، پرکاری تیروئید ناشی از گرمی زیاد بدن است، بنابراین مصرف غذاهای گرم و خشک می‌تواند علائم این بیماری را تشدید کند. برخی از مواد غذایی که باید محدود شوند، عبارت‌اند از:

• ادویه‌های تند مانند زنجبیل، دارچین، فلفل سیاه و قرمز
• گوشت‌های قرمز، به‌ویژه گوشت گوسفند و شتر
• خرما، کشمش، عسل و شیره انگور
• غذاهای سرخ‌کرده و چرب

کاهش مصرف این مواد غذایی به کنترل پرکاری تیروئید کمک می‌کند.

غذاهای بسیار شور یا حاوی ید زیاد

مصرف زیاد نمک یددار باعث افزایش تولید هورمون‌های تیروئیدی می‌شود. برای کاهش علائم پرکاری تیروئید باید مصرف موارد زیر را کاهش داد:

• ماهی‌های دریایی و میگو
• جلبک‌های دریایی و نمک یددار
• لبنیات پرچرب

جایگزینی مواد غذایی کم‌نمک و بدون ید در رژیم غذایی می‌تواند به بهبود وضعیت پرکاری تیروئید کمک کند.

نوشیدنی‌های محرک

برخی نوشیدنی‌ها می‌توانند فعالیت سیستم عصبی را افزایش داده و علائم پرکاری را تشدید کنند، از جمله:

• قهوه و چای پررنگ
• نوشابه‌های گازدار و انرژی ‌زا
• عرق زنجبیل و عرق دارچین

بهتر است این نوشیدنی‌ها با دمنوش‌های آرام‌بخش مانند چای به ‌لیمو یا دمنوش گل گاوزبان جایگزین شوند تا پرکاری تیروئید کنترل گردد.

نسخه طب ایرانی برای بهبود پرکاری تیروئید

صبحانه:

• نان سبوس‌دار با پنیر کم‌نمک و گردو
• شربت خاکشیر و تخم شربتی

ناهار:

• سوپ جو با آب‌غوره
• سالاد خیار و کاهو با سس ماست و آب ‌لیمو

عصرانه:

• آب زرشک طبیعی
• بادام و پسته خام

شام:

• فرنی با آرد برنج و شیر کم ‌چرب
• دمنوش اسطوخودوس و بنفشه

رژیم غذایی مناسب برای پرکاری تیروئید بر اساس مزاج‌ها 

در طب سنتی ایرانی، پرکاری تیروئید به عنوان یک بیماری ناشی از غلبه گرمی و خشکی (مزاج صفراوی) شناخته می‌شود. برای کنترل پرکاری ، باید مزاج بدن متعادل شود و از غذاهایی که گرمی و خشکی را افزایش می‌دهند، پرهیز کرد. در این مقاله، نقش مزاج‌ها در پرکاری تیروئید و رژیم غذایی مناسب برای افراد مختلف را بررسی می‌کنیم. 

 ۱. پرکاری تیروئید در مزاج‌های مختلف 

  پرکاری تیروئید در افراد با مزاج گرم و خشک (صفراوی) 

افراد صفراوی دارای بدنی گرم و خشک هستند و بیشتر مستعد پرکاری  می‌باشند. در این افراد، افزایش گرما در بدن باعث تشدید علائم پرکاری تیروئید مانند کاهش وزن، تپش قلب و تعریق زیاد می‌شود. برای کاهش علائم، توصیه می‌شود از مواد غذایی خنک‌کننده استفاده کنند. 

مواد غذایی مفید: 

• کاهو، خیار، ماست، دوغ و آب زرشک 
• میوه‌هایی مانند آلو، انار، هندوانه و سیب 
• سبزیجاتی مانند کدو، اسفناج و خرفه 

مواد غذایی مضر: 

• غذاهای سرخ‌شده، پرادویه و شور 
• فلفل، زنجبیل، دارچین و سیر 
• گوشت قرمز و غذاهای داغ مانند کله‌پاچه 

پرکاری تیروئید در افراد با مزاج گرم و تر (دموی) 

افراد دموی نیز دارای گرمی در بدن هستند، اما به دلیل رطوبت بیشتر، شدت پرکاری تیروئید در آن‌ها کمتر است. برای این افراد، مصرف غذاهای سرد و کاهش مصرف گوشت قرمز می‌تواند علائم را کاهش دهد. 

مواد غذایی مفید: 

• آش جو، آب‌غوره، سوپ سبزیجات 
• دمنوش‌هایی مانند چای به‌لیمو و بیدمشک 
• غذاهای گیاهی و سبک 

مواد غذایی مضر: 

• چربی‌های حیوانی، فست‌فودها و قهوه 
• نوشابه‌های گازدار و شیرینی‌های مصنوعی 

 پرکاری تیروئید در افراد با مزاج سرد و خشک (سوداوی) 

افراد سوداوی به دلیل خشکی بدن، علائم پرکاری را به شکل اضطراب، بی‌خوابی و کاهش وزن تجربه می‌کنند. این افراد باید از غذاهای رطوبت‌بخش و آرامش‌بخش استفاده کنند. 

مواد غذایی مفید: 

• شیر بادام، فرنی، آب سیب و مغزها 
• سوپ جو با آب‌غوره، زرده تخم‌مرغ آب‌پز 
• عرق بیدمشک و دمنوش گل گاوزبان 

عرق بیدمشک

۵۰۰٫۰۰۰ ریال

عرق بیدمشک فروشگاه اسوه سلامت ایرانیان، استخراج شده از گل‌های درخت بیدمشک، دارای خواص :

1. آرام‌بخش
2. بهبود خواب
3. ضد التهاب
4. تقویت سیستم ایمنی
5. بهبود گوارش

 

عرق بیدمشک عدد

افزودن به سبد خرید

دسته: عرقیجات گیاهی

برچسب‌ها: آرام بخش, ضد التهاب

مواد غذایی مضر: 

• چای سیاه، قهوه، غذاهای کنسروی 
• ترشی‌های زیاد و سرکه 

  پرکاری تیروئید در افراد با مزاج سرد و تر (بلغمی) 

افراد بلغمی کمتر به پرکاری تیروئید دچار می‌شوند، اما اگر این بیماری در آن‌ها بروز کند، باعث ضعف و خستگی شدید خواهد شد. آن‌ها باید تعادل غذایی را رعایت کرده و از غذاهای متعادل‌کننده مزاج استفاده کنند. 

مواد غذایی مفید: 

 گوشت مرغ، زرده تخم‌مرغ، نخودآب 

 دمنوش دارچین و زنجبیل در حد کم 

 عسل طبیعی و گردو 

مواد غذایی مضر: 

• غذاهای بسیار سرد مانند ماست زیاد و دوغ ترش 
• برنج سفید و غذاهای نشاسته‌ای زیاد 

 ۲. توصیه‌های کلی طب ایرانی برای کنترل پرکاری تیروئید بر اساس مزاج‌ها 

• افراد صفراوی و دموی باید غذاهای خنک مصرف کنند تا حرارت بدن کاهش یابد و علائم پرکاری تیروئید کنترل شود. 
• افراد سوداوی باید از غذاهای آرام‌بخش و تقویت‌کننده اعصاب مانند بادام، آب‌سیب و دمنوش‌های گیاهی استفاده کنند. 
• افراد بلغمی بهتر است از مصرف بیش‌ازحد غذاهای سرد اجتناب کنند تا ضعف و خستگی ناشی از پرکاری تیروئید تشدید نشود. 

مصرف عرقیات گیاهی

• مانند کاسنی، شاه‌تره و بیدمشک می‌تواند به تعدیل حرارت بدن کمک کند. 
• از استرس و اضطراب دوری کنید، زیرا در طب سنتی، هیجانات منفی می‌توانند شدت پرکاری تیروئید را افزایش دهند. 
• از خواب ناکافی پرهیز کنید، زیرا کم‌خوابی باعث افزایش گرمی بدن شده و علائم پرکاری تیروئید را تشدید می‌کند. 

مصرف غذاهای فرآوری‌شده

• و فست‌فودها را کاهش دهید، زیرا این غذاها موجب افزایش التهاب در بدن و تشدید پرکاری تیروئید می‌شوند. 
• به تعادل مصرف نمک یددار دقت کنید، زیرا افزایش ید می‌تواند باعث افزایش فعالیت غده تیروئید شود. 

ماساژ با روغن‌های سرد

• مانند روغن بادام و بنفشه می‌تواند به کاهش حرارت بدن کمک کند و تأثیر مثبتی بر پرکاری تیروئید داشته باشد. 

از نوشیدنی‌های انرژی ‌زا

• و کافئین‌دار اجتناب کنید، زیرا باعث افزایش استرس و تشدید علائم پرکاری تیروئید می‌شوند. 

جمع بندی

در طب سنتی ایرانی، پرکاری تیروئید به عنوان اختلالی با ریشه گرمی و خشکی شناخته می‌شود. برای کنترل این بیماری، رژیم غذایی متناسب با مزاج فرد اهمیت زیادی دارد. 

افراد با مزاج گرم و خشک (صفراوی) باید غذاهای خنک‌کننده مصرف کنند، درحالی‌که افراد سرد و خشک (سوداوی) نیاز به غذاهای آرام‌بخش دارند. افراد دموی و بلغمی نیز باید تعادل غذایی را رعایت کنند. 

با رعایت تغذیه متناسب با مزاج، می‌توان علائم پرکاری تیروئید را کاهش داد و به تعادل بدن کمک کرد.